| has abstract
| - }}Η αμνηστία για τους Πολωνούς πολίτες στη Σοβιετική Ένωση αναφέρεται σε μια εφάπαξ αμνηστία στην ΕΣΣΔ για όσους στερούνταν της ελευθερίας τους μετά τη σοβιετική εισβολή στην Πολωνία στο Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο. Η υπογραφή αμνηστίας από το Προεδρείο του Ανώτατου Σοβιετικού Δικαστηρίου στις 12 Αυγούστου 1941 είχε ως αποτέλεσμα την προσωρινή διακοπή των . Ο μαζικός διωγμός τους συνόδευσε την προσάρτηση το 1939 ολόκληρου του ανατολικού μισού της Δεύτερης Πολωνικής Δημοκρατίας, σύμφωνα με το Γερμανοσοβιετικό Σύμφωνο εναντίον της Πολωνίας. Προκειμένου να αποπολωνοποιήσουν όλα τα νεοαποκτηθέντα εδάφη, το Σοβιετικό Λαϊκό Κομισαριάτο Εσωτερικών Υποθέσεων (ΛΚΕΥ) μάζεψε και απέλασε μεταξύ 320.000 και 1 εκατομμυρίου Πολωνών υπηκόων στα ανατολικά μέρη της ΕΣΣΔ, των Ουραλίων και της Σιβηρίας σε μια ατμόσφαιρα τρόμου. Υπήρξαν τέσσερα κύματα απελάσεων ολόκληρων οικογενειών με παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένους σε φορτηγά τρένα από το 1940 έως το 1941. Το δεύτερο κύμα απελάσεων από τις σοβιετικές κατοχικές δυνάμεις σε όλη το Κρέσι (πολωνικά ανατολικά σύνορα), επηρέασε 300.000 έως 330.000 Πολωνούς, που στάλθηκαν κυρίως στη Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία του Καζακστάν. Η αμνηστία του 1941 απευθυνόταν συγκεκριμένα στα πολωνικά θύματα αυτών των απελάσεων. Η ευκαιρία για την ήρθε με μια αξιοσημείωτη αντιστροφή της τύχης. Μετά την Επιχείρηση Μπαρμπαρόσα, η ΕΣΣΔ αναγκάστηκε να πολεμήσει τον πρώην σύμμαχό της, τη Ναζιστική Γερμανία, και τον Ιούλιο του 1941 υπέγραψε τη συμφωνία Σικόρσκι-Μάισκι με την πολωνική εξόριστη κυβέρνηση. Η συνθήκη παραχώρησε αμνηστία για τους Πολωνούς πολίτες που απελάθηκαν εντός της Σοβιετικής Ένωσης. Η εκκένωση από τον Στρατηγό Βουαντίσουαφ Άντερς διήρκεσε από τον Μάρτιο έως τον Σεπτέμβριο του 1942. Πάνω από 110.000 Πολωνοί που διασώθηκαν από την πολωνική κυβέρνηση ταξίδεψαν στο Ιράν, συμπεριλαμβανομένων 36.000 γυναικών και παιδιών. Ωστόσο, η πραγματική απόφαση για το ποιος θα θεωρούταν Πολωνός ανήκε στη σοβιετική πλευρά. Από την 1η Δεκεμβρίου 1941, η απελευθέρωση Πολωνών υπηκόων δεν περιελάμβανε πλέον μέλη των προπολεμικών μειονοτήτων. Όλοι οι Πολωνοουκρανοί, οι Πολωνολευκορώσοι και οι Πολωνοεβραίοι θεωρούνταν Σοβιετικοί και αποκλείστηκαν από την αμνηστία. (el)
- Amnesty for Polish citizens in USSR is the one-time amnesty in the USSR for those deprived of their freedom following the Soviet invasion of Poland in World War II. The signing of amnesty by the Presidium of the Supreme Soviet on 12 August 1941, resulted in temporary stop of persecutions of Polish citizens under the Soviet occupation. Their mass persecution accompanied the 1939 annexation of the entire eastern half of the Second Polish Republic in accordance with the Nazi-Soviet Pact against Poland. In order to de-Polonize all newly acquired territories, the Soviet NKVD rounded up and deported between 320,000 and 1 million Polish nationals to the eastern parts of the USSR, the Urals, and Siberia in the atmosphere of terror. There were four waves of deportations of entire families with children, women and elderly aboard freight trains from 1940 until 1941. The second wave of deportations by the Soviet occupational forces across Kresy (Polish eastern borderlands), affected 300,000 to 330,000 Poles, sent primarily to Kazakh SSR. The amnesty of 1941 was directed specifically at Polish victims of those deportations. The opportunity for evacuation of Polish civilians from the USSR came in a remarkable reversal of fortune. Following Operation Barbarossa, the USSR was forced to fight its own former ally, Nazi Germany, and in July 1941 signed the Sikorski–Mayski agreement with the Polish government-in-exile. The treaty granted amnesty for Polish citizens deported within the Soviet Union. The evacuation by General Anders lasted from March to September 1942. Well over 110,000 Poles rescued by the Polish government travelled to Iran including 36,000 women and children. The decision whom to consider Polish belonged to the Soviet side. As of 1 December 1941, the release of Polish nationals no longer included members of prewar minorities. All Polish Ukrainians, Belarusians, and Jews were considered Soviet and excluded from the amnesty. (en)
- Amnestia dla obywateli polskich w ZSRR – uwolnienie przez NKWD w konsekwencji układu Sikorski-Majski części obywateli polskich aresztowanych i deportowanych uprzednio przez NKWD po agresji ZSRR na Polskę 17 września 1939. Po zawarciu paktu Ribbentrop-Mołotow, agresji ZSRR na Polskę 17.09.1939, wojskowej okupacji terytorium Rzeczypospolitej przez Wehrmacht i Armię Czerwoną, a następnie formalnym traktacie rozbiorowym (pakcie o granicach i przyjaźni) zawartym pomiędzy III Rzeszą a ZSRR 28 września 1939 sowieckie władze okupacyjne po przeprowadzeniu pseudowyborów dokonały w październiku 1939 formalnej aneksji okupowanych terenów II Rzeczypospolitej. Konsekwencją aneksji było narzucenie mieszkańcom terenów okupowanych obywatelstwa ZSRR i rozpoczęcie procesu sowietyzacji terenów okupowanych i systematycznych represji policyjnych NKWD. Po agresji III Rzeszy na ZSRR władze ZSRR pod naciskiem brytyjskim były zmuszone przywrócić stosunki dyplomatyczne z Rządem RP, zerwane jednostronnie w dniu agresji na Polskę 17 września 1939, zgodzić się na uwolnienie aresztowanych i deportowanych przez NKWD obywateli Rzeczypospolitej i na tworzenie Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR podporządkowanych rządowi Rzeczypospolitej, pod dowództwem byłego więźnia Łubianki gen. Władysława Andersa. W wykonaniu układu Sikorski-Majski 12 sierpnia 1941 Prezydium Rady Najwyższej ZSRR wydało dekret o amnestii dla obywateli polskich. Zgodnie z nim podlegali natychmiastowemu uwolnieniu obywatele RP – jeńcy wojenni, internowani, więźniowie więzień i łagrów, osoby pozostające pod śledztwem, zesłani osadnicy wojskowi, leśnicy oraz członkowie rodzin osób represjonowanych i wysiedlonych. Według danych NKWD przekazanych Stalinowi przez Berię 1 sierpnia 1941 dekret miał dotyczyć 381 220 osób, określanych jako byli obywatele polscy, w tym 26 160 jeńców, również określanych jako byli. Ustępstwa Stalina były wywołane przez katastrofalną sytuację militarną ZSRR w 1941 r. i potrzebę materialnej pomocy Wielkiej Brytanii i USA. Po klęsce Wehrmachtu pod Moskwą z zawartych uzgodnień strona radziecka zaczęła się stopniowo wycofywać.1 grudnia 1941 strona radziecka uznała jednostronną notą, że „amnestia” obejmuje wyłącznie osoby narodowości polskiej, co nie było uznawane przez stronę polską, gdyż ZSRR jednostronnie sobie prawo rozstrzygania o definicji obywatelstwa Polski. NKWD uniemożliwiało faktycznie obywatelom polskim innych narodowości uwolnienie i wstąpienie do Wojska Polskiego, powołując się na sowiecką interpretację układu Sikorski-Majski. W praktyce władze ZSRR uznawały polskie obywatelstwo ludności żydowskiej pochodzącej z centralnych i zachodnich terenów państwa, a bałagan administracyjny umożliwił wielu obywatelom narodowości białoruskiej i ukraińskiej, przy zadeklarowaniu narodowości polskiej uwolnienie z więzień, obozów i zesłania i ochotnicze wstąpienie do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armii Andersa). Dekret był realizowany selektywnie – znany jest przypadek uporczywego przetrzymywania w Ust’wymlagu profesora Stanisława Swianiewicza, zwolnionego dopiero na osobistą interwencję ambasadora Stanisława Kota. Innym znanym przykładem jest zwolnienie Gustawa Herlinga-Grudzińskiego dopiero w listopadzie 1941, po ogłoszeniu przez niego głodówki. Innymi utrudnieniami było blokowanie informacji o tworzonej armii lub podawanie informacji fałszywych o miejscach jej formowania. W historiografii polskiej najczęściej spotykane jest określenie „tzw. amnestia”, gdyż uwolnieni w wyniku dekretu nie popełnili przestępstw w świetle prawa polskiego i międzynarodowego i nie podlegali jurysdykcji ZSRR jako obywatele obcego państwa. Byli w konsekwencji przetrzymywani bez podstawy prawnej – poddani bezprawnym represjom. Narzucona przez ZSRR zmiana obywatelstwa polskiego była nieważna w świetle prawa międzynarodowego (Konwencja haska IV (1907), ratyfikowana przez Rosję w art. 43 głosi Z chwilą faktycznego przejścia władzy z rąk rządu legalnego do rąk okupanta, tenże poweźmie wszystkie będące w jego mocy środki, celem przywrócenia i zapewnienia, o ile to jest możliwem, porządku i życia społecznego, przestrzegając, z wyjątkiem bezwzględnych przeszkód, prawa obowiązujące w tym kraju). W opinii przeciwników układu Sikorski–Majski, zgadzając się na użycie słowa „amnestia” Sikorski de facto uznał władzę ZSRR na terytoriach wcielonych do tego państwa po 1939. Wymiernym efektem amnestii było uwolnienie kilkuset tysięcy ludzi z więzień i łagrów, jeńców wojennych i zesłańców i utworzenie w oparciu o rekrutację spośród uwolnionych Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (Armii Andersa). Konsekwencją było ewakuowanie z ZSRR ponad 100 000 obywateli polskich, w tym świadków zbrodni katyńskiej (Stanisław Swianiewicz) i innych masowych zbrodni NKWD. 2 Korpus Polski utworzony z oddziałów ewakuowanych z ZSRR brał udział w kampanii włoskiej, w tym w bitwie o Monte Cassino, bitwie o Anconę i bitwie o Bolonię, stanowiąc największą liczebnie formację Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Pozostałych w ZSRR obywateli RP już w 1942 poddano nowym represjom, w szczególności masowej – wymuszania zrzeczenia się obywatelstwa polskiego. (pl)
|
.jpg)
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)
