| has abstract
| - Liberaj Sindikatoj de Marbordo (pole: Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża) – Fonda Komitato de la Liberaj Sindikatoj de Marbordo ekfunkciis la 29-an de aprilo 1978 en Gdańsk fare de Andrzej Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski kaj Antoni Sokołowski. Impulso por estiĝo de la Liberaj Sindikatoj de Marbordo estis Liberaj Sindikatoj de Supra Silezio fondita i.a. de Kazimierz Świtoń kaj Roman Kściuczek, kion oni substrekis en deklaracio, fine de aprilo 1978. Liberaj Sindikatoj agis sendepende de la ŝtato, defendis laboristajn kaj civitanajn rajtojn. Celo de agado estis regajno de la rajto al demokratia ŝtatgvidado fare de la socio. Liberaj Sindikatoj eldonis bultenon "Robotnik Wybrzeża" (Laboristo de Marbordo) (aperis kelkaj numeroj). La unua numero eldoniĝis la 1-an de aŭgusto 1978; sube ties fragmentoj: En Pola Popola Respubliko ekzistas potencaj sindikatoj arigantaj milionojn da laboristoj, kun dispono de la propra gazetaro, fondusoj, ejoj. Malgraŭ tio ĉiam post kelke da jaroj laboristoj eliras al la stratoj kaj en subita maniero postulas siajn rajtojn, submetante al atakoj de Civitana Milico kaj postaj reprezalioj. Eĉ la grandaj grupoj de laboristoj kaze de konflikto kun administracio estas senfortaj kaj solecaj. La situacio de unuopa laboristo damaĝita aŭ trompita estas ankoraŭ pli malfacila. Ni ne starigas politikajn celojn , nek altrudas al niaj membroj, kunlaborantoj kaj simpatiantoj difinitajn politikajn kaj mondkonceptajn opiniojn, ni ne strebas al posedo de regopovoj.Ni tamen konscias, ke ni ne evitos riproĉon pri politika agado. Amplekso de la aferoj, kiuj ĉe ni estas traktataj politike estas eksterordinare larĝa kaj entenas preskaŭ ĉion kun la escepto de la ekskursoj por fungoj. Nia agado estas laŭleĝa kaj konforma al la juro. Ĉiu homo posedas la naturan rajton al defendo, al justeco kaj la digna vivo – tion garantias al ni la Konstitucio de Pola Popola Respubliko kaj la internaciaj konvencioj pri homrajtoj kaj civitanaj rajtoj. La sindikata agado estas sub aparta leĝa zorgo. Al la komitato nelonge poste la lokon de Antoni Sokołowski okupis Edwin Myszk (kiel montriĝis danke al informoj de funkciulo de la Sekureca Servo ĉe Ministerio de Internaj Aferoj el Gdańsk Adam Hodysz, kiu kunlaboris kun la Liberaj Sindikatoj de Marbordo la novulo estis sekreta kunlaboristo), kaj julie 1978 – la lokon de Krzysztof Wyszkowski – Andrzej Bulc, kiun en majo 1980 anstataŭis Jan Karandziej. Aktivaj agantoj aŭ kunlaborantoj estis i.a. Andrzej Kołodziej, Alina Pieńkowska, Anna Walentynowicz, Lech Wałęsa, Lech Kaczyński, Bogdan Lis kaj Tadeusz Szczepański, kiu malaperis en nekonataj cirkonstancoj en 1980. Liberaj Sindikatoj de Marbordo arigis homojn, kiuj en 1980 organizis strikojn en la Ŝipfarejo de Gdańsk. Kun la Liberaj Sindikatoj de Marbordo kunlaboris aktivuloj de antaŭaŭgusta opozicio, i.a. Leszek Moczulski, kiu liveris samizdatojn kaj skribis juĝajn alvokojn, i.a. defende de Anna Walentynowicz. Personoj apartenantaj al la Liberaj Sindikatoj de Marbordo kreis poste Sendependan Aŭtonomecan Sindikaton "Solidareco". (eo)
- Free Trade Unions of the Coast (Polish: Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, WZZW, also translated as the Committee for Independent Trade Unions for the Coast) were a government-independent trade union in the People's Republic of Poland. This trade union was founded in Gdańsk on 29 April 1978 by Andrzej Gwiazda, and Antoni Sokołowski. The choice of the date was not accidental: the founders issued a declaration that "today, on the eve of the May Day, the holiday symbolizing for more than eighty years the struggle for workers' rights, we constitute the Initiating Committee of the Free Trading Unions (Komitet Założycielski Wolnych Związków Zawodowych)". The founders also condemned official, state-subordinated trade unions as a "subordinated instrument for the organized exploitation of all social groups". Free Trade Unions of the Coast were not a national organization and organized workers only from the coastal 'Tricity' area. They were one of several free trade unions founded in Poland in the late 1970s (others were founded in Katowice, Radom and Szczecin). The Free Trade Unions of the Coast were likely the most significant trade union in Poland before the advent of NSZZ Solidarity (Solidarność). The idea of forming independent trade unions was first raised by the striking workers during the coastal cities events in 1970. Free Trade Unions of the Coast were a non-governmental organization, independently defending citizen's and workers rights to create organizations free from control from the state and working towards restoring democratic controls in Poland. It had its own underground biweekly newspaper (bibuła), (Worker of the Coast). By the summer of 1980 the Free Trade Unions of the Coast drawing support from ROPCiO and KOR, became the stronghold of the free trade union movement in Poland.Free Trade Unions organized the strike in Lenin Shipyard in Gdańsk in August 1980, and were instrumental in the creation of Inter-Enterprise Strike Committee (Międzyzakładowy Komitet Strajkowy), whose 21 demands led to the signing of the Gdańsk Agreement and eventually to the creation of the famous NSZZ Solidarity (Solidarność). (en)
- Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża – Komitet Założycielski WZZ Wybrzeża został powołany 29 kwietnia 1978 w Gdańsku przez Andrzeja Gwiazdę, Krzysztofa Wyszkowskiego i . Impulsem do powstania WZZ Wybrzeża były Wolne Związki Zawodowe Górnego Śląska założone m.in. przez Kazimierza Świtonia i Romana Kściuczka, co podkreślono w deklaracji z końca kwietnia 1978. Wolne Związki Zawodowe działały niezależnie od państwa, stawały w obronie praw robotniczych i obywatelskich, celem działalności było odzyskanie prawa do demokratycznego kierowania przez społeczeństwo państwem. WZZ wydawał biuletyn „Robotnik Wybrzeża” (ukazało się kilka numerów). Pierwszy numer ukazał się 1 sierpnia 1978; poniżej jego fragmenty: W PRL istnieją potężne związki zawodowe zrzeszające miliony pracowników, dysponujące własną prasą, funduszami, lokalami. Mimo to co kilka lat robotnicy wychodzą na ulice i w gwałtowny sposób dopominają się o swoje prawa, narażając się na ataki MO i późniejsze represje. Nawet duże grupy pracowników w przypadku konfliktu z administracją są bezsilne i osamotnione. Sytuacja pojedynczego pracownika skrzywdzonego czy oszukanego jest jeszcze trudniejsza. [...]Nie stawiamy sobie celów politycznych, nie narzucamy naszym członkom, współpracownikom i sympatykom określonych poglądów politycznych i światopoglądowych, nie dążymy do objęcia władzy.Zdajemy sobie jednak spraw, że nie unikniemy zarzutu o prowadzenie działalności politycznej. Zakres spraw, które u nas traktuje się jako sprawy polityczne jest bowiem niezmiernie szeroki i obejmuje prawie wszystko z wyjątkiem wycieczek na grzyby. [...]Nasza działalność jest legalna i zgodna z prawem. Każdy człowiek ma naturalne prawo do obrony, do sprawiedliwości i do godnego życia – gwarantuje nam to Konstytucja PRL oraz międzynarodowe konwencje i umowy dotyczące praw ludzkich i obywatelskich. Działalność związkowa jest pod szczególną ochroną prawną. Początkowo w składzie Komitetu Założycielskiego WZZ Wybrzeża byli Andrzej Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski i Antoni Sokołowski. Niedługo po jego powstaniu na miejsce Sokołowskiego wszedł (jak się okazało dzięki informacjom funkcjonariusza SB MSW z Gdańska Adama Hodysza, który współpracował z WZZ Wybrzeża Edwin Myszk był TW SB MSW), a w lipcu 1978 – na miejsce Krzysztofa Wyszkowskiego – Andrzej Bulc, którego w maju 1980 zastąpił Jan Karandziej. Aktywnymi działaczami lub współpracownikami WZZ Wybrzeża byli też m.in. Bogdan Borusewicz, Joanna Duda-Gwiazda, Andrzej Kołodziej, Maryla Płońska, Alina Pienkowska, Anna Walentynowicz, Lech Wałęsa, Lech Kaczyński, Bogdan Lis i Tadeusz Szczepański, który zginął w niewyjaśnionych okolicznościach w 1980. WZZ Wybrzeża skupiało ludzi, którzy w 1980 organizowali strajki w Stoczni Gdańskiej – byli to m.in. Piotr Maliszewski, Bogdan Felski, Maciej Miatkowski, , , Leon Stobiecki, Mariusz Muskat i Lech Zborowski. Z WZZ Wybrzeża współpracowali działacze opozycji przedsierpniowej, m.in. Leszek Moczulski, który dostarczał prasę niezależną i pisał pozwy do sądu, m.in. w obronie Anny Walentynowicz. Osoby należące do WZZ Wybrzeża tworzyły później NSZZ „Solidarność”. (pl)
- Свободные профсоюзы Побережья (польск. Wolne Związki Zawodowe Wybrzeża, WZZW) – польское нелегальное профобъединение 1978—1980 годов, одна из самых активных структур оппозиционного движения в ПНР. Действовали в городах Балтийского побережья. Способствовали созданию движения Солидарность. (ru)
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)