. . "Fra Francisco Xim\u00E9nez OP (1666, \u00C9cija, Espanya - Guatemala, 1722) fou un frare dominic espanyol reconegut per la seva conservaci\u00F3 del Popol Vuh. El seu text, conservat en columnes paral\u00B7leles en quitx\u00E9 i en castell\u00E0, fou considerat com un llibre sagrat dels maies quan va ser descobert. Tanmateix, algunes investigacions posteriors han demostrat que Xim\u00E9nez va modificar la traducci\u00F3 d'alguns textos per facilitar la introducci\u00F3 de la doctrina cristiana entre els ind\u00EDgenes de Guatemala."@ca . . . . . "Franc\u00EDsco Xim\u00E9nez (November 28, 1666 \u2013 c. 1729) was a Dominican priest who is known for his conservation of an indigenous Maya narrative known today as the Popol Vuh. John Woodruff has noted that there remains very few biographical data about Xim\u00E9nez. Aside from the year of his birth, baptismal records do not agree on the actual date of his birth, and the year of his death is less certain, either in late 1729 or early 1730. He enrolled in a seminary in Spain and arrived in the New World in 1688, where he completed his novitiate."@en . . . "Francisco Xim\u00E9nez"@fr . . . . . . . "1085423143"^^ . . . . . . . . "8993631"^^ . . "Francisco Xim\u00E9nez"@de . . . . . . . . . . . . . "Francisco Xim\u00E9nez (* 23. November 1666 in Sevilla; \u2020 1721) war ein spanischer Dominikaner und Historiker. In Sevilla geboren, kam er 1687 in Guatemala (damals Teil des Vizek\u00F6nigreiches Neuspanien) an. Er erlernte daraufhin die Maya-Sprachen Quich\u00E9, Kakchikel und Tzutuhil. W\u00E4hrend eines Aufenthaltes in Chichicastenango im Jahr 1702 wurde er von einer Gruppe ortsans\u00E4ssiger Indianer \u00FCber die Existenz eines heiligen Buches der Quich\u00E9, des Popol Vuh, unterrichtet, das sich unter dem Altar des Tempels von Chichicastenango befand. Anstatt das Buch zu zerst\u00F6ren, entschloss er sich, es ins Spanische zu \u00FCbersetzen, um es der Nachwelt zu erhalten. Francisco Xim\u00E9nez ist zudem Autor eines Werkes zur Regionalgeschichte, der Historia de la Provincia de San Vicente de Chiapa y Guatemala de la Orden de predicadores. Xim\u00E9nez starb 1721 in Spanien."@de . . . . . . "Francisco Xim\u00E9nez est un pr\u00EAtre catholique espagnol, n\u00E9 en 1666 et mort en 1722. Il est c\u00E9l\u00E8bre pour sa traduction de Popol Vuh. Il arrive au Guatemala en 1688 et est pr\u00EAtre dans plusieurs paroisses parmi les quich\u00E9s : Chichicastenango, Rabinal, Sacapulas, etc. Il traduit le livre sacr\u00E9 des quich\u00E9s, Popol Vuh, en castillan. Il r\u00E9dige aussi des \u00E9tudes sur les langues locales dont Gram\u00E1tica de las lengues quich\u00E9, cakchiquel y Tzutujil et Tesoro de las tres lengues. Xim\u00E9nez est l\u2019auteur de l\u2019histoire de la province, Historia de la Provincia de San Vicente de Chiapa y Guatemala de la Orden de predicadores. Son \u0153uvre naturaliste, Historia Natural del Reino de Guatemala, qu\u2019il r\u00E9dige vers 1722 ne para\u00EEt qu\u2019en 1967. Il y d\u00E9crit les animaux et les plantes, mais aussi la g\u00E9ographie de la province. Il y d\u00E9crit notamment le bison et le lama."@fr . . "Francisco Xim\u00E9nez"@es . . . . . "4321"^^ . . . . . . . . . "Fray Francisco Xim\u00E9nez de Quesada o Francisco Jim\u00E9nez de Quesada, OP (\u00C9cija, 1666 - Guatemala, 1722) fue un fraile dominico espa\u00F1ol reconocido por su conservaci\u00F3n del narrativo Popol Vuh, un libro sagrado de los mayas. Su versi\u00F3n est\u00E1 conservada en columnas paralelas en quich\u00E9 y en espa\u00F1ol; sin embargo, investigaciones posteriores han demostrado que el padre Xim\u00E9nez modific\u00F3 las traducciones de los textos para facilitar la introducci\u00F3n de la doctrina cristiana entre los ind\u00EDgenas guatemaltecos.\u200B\u200B"@es . . . . . "Franc\u00EDsco Xim\u00E9nez (November 28, 1666 \u2013 c. 1729) was a Dominican priest who is known for his conservation of an indigenous Maya narrative known today as the Popol Vuh. John Woodruff has noted that there remains very few biographical data about Xim\u00E9nez. Aside from the year of his birth, baptismal records do not agree on the actual date of his birth, and the year of his death is less certain, either in late 1729 or early 1730. He enrolled in a seminary in Spain and arrived in the New World in 1688, where he completed his novitiate. Father Xim\u00E9nez's sacerdotal service began in 1691 in San Juan Sacatep\u00E9quez and San Pedro de las Huertas in present-day Guatemala where he learned Kaqchikel, a Mayan language. In December 1693, Xim\u00E9nez began serving as the Doctrinero of San Pedro de las Huertas. He continued in this office for at least ten years during which time he was transferred to Santo Tom\u00E1s Chichicastenango (also known as Chuil\u00E1) between 1701\u20131703. He was also the curate of Rabinal from 1704 to 1714 and further served as the Vicario and Predicador-General of the same district as early as 1705. His time in Santo Tom\u00E1s Chichicastennago from 1701 to 1703 is probably when he transcribed and translated the Popol Vuh (see image on the right \u2014 Xim\u00E9nez does not give it its modern title). Later in 1715, Xim\u00E9nez included a monolingual redaction in his commissioned Historia de la provincia de San Vicente de Chiapa y Gvatemala. He has two other known writings, Primera parte de el tesoro de las lengvas 3a3chiquel Qviche y 4,vtvhil and Historia natural del Reino de Guatemala."@en . . . . . . . . "Fray Francisco Xim\u00E9nez de Quesada o Francisco Jim\u00E9nez de Quesada, OP (\u00C9cija, 1666 - Guatemala, 1722) fue un fraile dominico espa\u00F1ol reconocido por su conservaci\u00F3n del narrativo Popol Vuh, un libro sagrado de los mayas. Su versi\u00F3n est\u00E1 conservada en columnas paralelas en quich\u00E9 y en espa\u00F1ol; sin embargo, investigaciones posteriores han demostrado que el padre Xim\u00E9nez modific\u00F3 las traducciones de los textos para facilitar la introducci\u00F3n de la doctrina cristiana entre los ind\u00EDgenas guatemaltecos.\u200B\u200B"@es . . . . . . . . "\u0424\u0440\u0430\u043D\u0446\u0438\u0441\u043A\u043E \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441 (\u0438\u0441\u043F. Francisco Xim\u00E9nez, 23 \u043D\u043E\u044F\u0431\u0440\u044F 1666 \u0438\u043B\u0438 1666[\u2026], \u0421\u0435\u0432\u0438\u043B\u044C\u044F \u2014 1722 \u0438\u043B\u0438 1730[\u2026], \u0421\u0430\u043B\u044C\u0432\u0430\u0434\u043E\u0440) \u2014 \u0438\u0441\u043F\u0430\u043D\u0441\u043A\u0438\u0439 \u043C\u043E\u043D\u0430\u0445-\u0434\u043E\u043C\u0438\u043D\u0438\u043A\u0430\u043D\u0435\u0446, \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u0435\u043D \u0442\u0435\u043C \u0447\u0442\u043E \u0441\u043A\u043E\u043F\u0438\u0440\u043E\u0432\u0430\u043B \u0438 \u0434\u043E\u043F\u043E\u043B\u043D\u0438\u043B \u043F\u0435\u0440\u0435\u0432\u043E\u0434\u043E\u043C \u043D\u0430 \u0438\u0441\u043F\u0430\u043D\u0441\u043A\u0438\u0439 \u044F\u0437\u044B\u043A \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u0438\u0439 \u043C\u0430\u043D\u0443\u0441\u043A\u0440\u0438\u043F\u0442 \u0438\u043D\u0434\u0435\u0439\u0446\u0435\u0432 \u043C\u0435\u0441\u043E\u0430\u043C\u0435\u0440\u0438\u043A\u0438, \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u043D\u044B\u0439 \u043A\u0430\u043A \u041F\u043E\u043F\u043E\u043B\u044C-\u0412\u0443\u0445. \u0421\u0443\u0449\u0435\u0441\u0442\u0432\u0443\u0435\u0442 \u043C\u0430\u043B\u043E \u0441\u0432\u0435\u0434\u0435\u043D\u0438\u0439 \u043E \u0436\u0438\u0437\u043D\u0438 \u043E\u0442\u0446\u0430 \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441\u0430. \u041F\u043E\u043C\u0438\u043C\u043E \u044D\u0442\u043E\u0433\u043E \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0435\u0433\u043E \u043A\u0440\u0435\u0449\u0435\u043D\u0438\u044F \u0438 \u043E\u0431\u0449\u0435\u043F\u0440\u0438\u043D\u044F\u0442\u0430\u044F \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0440\u043E\u0436\u0434\u0435\u043D\u0438\u044F \u043D\u0435 \u0441\u043E\u0432\u043F\u0430\u0434\u0430\u044E\u0442, \u0442\u0430\u043A\u0436\u0435 \u043F\u043B\u043E\u0445\u043E \u043E\u043F\u0440\u0435\u0434\u0435\u043B\u0435\u043D\u0430 \u0444\u0430\u043A\u0442\u0438\u0447\u0435\u0441\u043A\u0430\u044F \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0435\u0433\u043E \u0441\u043C\u0435\u0440\u0442\u0438, \u044D\u0442\u043E \u043C\u043E\u0436\u0435\u0442 \u0431\u044B\u0442\u044C \u043A\u043E\u043D\u0435\u0446 1729-\u0433\u043E, \u043D\u0430\u0447\u0430\u043B\u043E 1730-\u0433\u043E. \u0421\u043A\u0443\u0434\u043D\u044B\u0435 \u0444\u0430\u043A\u0442\u044B \u0438\u0437 \u0435\u0433\u043E \u0431\u0438\u043E\u0433\u0440\u0430\u0444\u0438\u0438 \u0433\u043B\u0430\u0441\u044F\u0442, \u0447\u0442\u043E \u043E\u043D \u0432\u0441\u0442\u0443\u043F\u0438\u043B \u0432 \u0441\u0435\u043C\u0438\u043D\u0430\u0440\u0438\u044E \u0432 \u0418\u0441\u043F\u0430\u043D\u0438\u0438 \u0438 \u043F\u0440\u0438\u0431\u044B\u043B \u0432 \u041D\u043E\u0432\u044B\u0439 \u0421\u0432\u0435\u0442 \u0432 1688, \u0433\u0434\u0435 \u0437\u0430\u043A\u043E\u043D\u0447\u0438\u043B\u043E\u0441\u044C \u0435\u0433\u043E \u0441\u043B\u0443\u0436\u0435\u043D\u0438\u0435."@ru . . "\u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441, \u0424\u0440\u0430\u043D\u0446\u0438\u0441\u043A\u043E"@ru . . . . . . . "Francisco Xim\u00E9nez"@en . "\u0424\u0440\u0430\u043D\u0446\u0438\u0441\u043A\u043E \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441 (\u0438\u0441\u043F. Francisco Xim\u00E9nez, 23 \u043D\u043E\u044F\u0431\u0440\u044F 1666 \u0438\u043B\u0438 1666[\u2026], \u0421\u0435\u0432\u0438\u043B\u044C\u044F \u2014 1722 \u0438\u043B\u0438 1730[\u2026], \u0421\u0430\u043B\u044C\u0432\u0430\u0434\u043E\u0440) \u2014 \u0438\u0441\u043F\u0430\u043D\u0441\u043A\u0438\u0439 \u043C\u043E\u043D\u0430\u0445-\u0434\u043E\u043C\u0438\u043D\u0438\u043A\u0430\u043D\u0435\u0446, \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u0435\u043D \u0442\u0435\u043C \u0447\u0442\u043E \u0441\u043A\u043E\u043F\u0438\u0440\u043E\u0432\u0430\u043B \u0438 \u0434\u043E\u043F\u043E\u043B\u043D\u0438\u043B \u043F\u0435\u0440\u0435\u0432\u043E\u0434\u043E\u043C \u043D\u0430 \u0438\u0441\u043F\u0430\u043D\u0441\u043A\u0438\u0439 \u044F\u0437\u044B\u043A \u0434\u0440\u0435\u0432\u043D\u0438\u0439 \u043C\u0430\u043D\u0443\u0441\u043A\u0440\u0438\u043F\u0442 \u0438\u043D\u0434\u0435\u0439\u0446\u0435\u0432 \u043C\u0435\u0441\u043E\u0430\u043C\u0435\u0440\u0438\u043A\u0438, \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u043D\u044B\u0439 \u043A\u0430\u043A \u041F\u043E\u043F\u043E\u043B\u044C-\u0412\u0443\u0445. \u0421\u0443\u0449\u0435\u0441\u0442\u0432\u0443\u0435\u0442 \u043C\u0430\u043B\u043E \u0441\u0432\u0435\u0434\u0435\u043D\u0438\u0439 \u043E \u0436\u0438\u0437\u043D\u0438 \u043E\u0442\u0446\u0430 \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441\u0430. \u041F\u043E\u043C\u0438\u043C\u043E \u044D\u0442\u043E\u0433\u043E \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0435\u0433\u043E \u043A\u0440\u0435\u0449\u0435\u043D\u0438\u044F \u0438 \u043E\u0431\u0449\u0435\u043F\u0440\u0438\u043D\u044F\u0442\u0430\u044F \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0440\u043E\u0436\u0434\u0435\u043D\u0438\u044F \u043D\u0435 \u0441\u043E\u0432\u043F\u0430\u0434\u0430\u044E\u0442, \u0442\u0430\u043A\u0436\u0435 \u043F\u043B\u043E\u0445\u043E \u043E\u043F\u0440\u0435\u0434\u0435\u043B\u0435\u043D\u0430 \u0444\u0430\u043A\u0442\u0438\u0447\u0435\u0441\u043A\u0430\u044F \u0434\u0430\u0442\u0430 \u0435\u0433\u043E \u0441\u043C\u0435\u0440\u0442\u0438, \u044D\u0442\u043E \u043C\u043E\u0436\u0435\u0442 \u0431\u044B\u0442\u044C \u043A\u043E\u043D\u0435\u0446 1729-\u0433\u043E, \u043D\u0430\u0447\u0430\u043B\u043E 1730-\u0433\u043E. \u0421\u043A\u0443\u0434\u043D\u044B\u0435 \u0444\u0430\u043A\u0442\u044B \u0438\u0437 \u0435\u0433\u043E \u0431\u0438\u043E\u0433\u0440\u0430\u0444\u0438\u0438 \u0433\u043B\u0430\u0441\u044F\u0442, \u0447\u0442\u043E \u043E\u043D \u0432\u0441\u0442\u0443\u043F\u0438\u043B \u0432 \u0441\u0435\u043C\u0438\u043D\u0430\u0440\u0438\u044E \u0432 \u0418\u0441\u043F\u0430\u043D\u0438\u0438 \u0438 \u043F\u0440\u0438\u0431\u044B\u043B \u0432 \u041D\u043E\u0432\u044B\u0439 \u0421\u0432\u0435\u0442 \u0432 1688, \u0433\u0434\u0435 \u0437\u0430\u043A\u043E\u043D\u0447\u0438\u043B\u043E\u0441\u044C \u0435\u0433\u043E \u0441\u043B\u0443\u0436\u0435\u043D\u0438\u0435. \u0421\u043B\u0443\u0436\u0435\u043D\u0438\u0435 \u043E\u0442\u0446\u0430 \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441\u0430 \u043D\u0430\u0447\u0430\u043B\u043E\u0441\u044C \u0432 1691 \u0432 \u0433\u043E\u0440\u043E\u0434\u0430\u0445 \u0421\u0430\u043D \u0425\u0443\u0430\u043D \u0421\u0430\u043A\u0430\u0442\u0435\u043F\u0435\u043A\u0443\u0435\u0437 (San Juan Sacatep\u00E9quez) \u0438 \u0421\u0430\u043D \u041F\u0435\u0434\u0440\u043E \u0434\u0435 \u043B\u0430 \u0425\u0443\u0435\u0440\u0442\u0430\u0441 (San Pedro de las Huertas), \u0433\u0434\u0435 \u043E\u043D \u0438\u0437\u0443\u0447\u0430\u043B \u043A\u0430\u043A\u0447\u0438\u043A\u0435\u043B\u044C\u0441\u043A\u0438\u0439 \u044F\u0437\u044B\u043A. \u0412 \u0434\u0435\u043A\u0430\u0431\u0440\u0435 1693-\u0433\u043E \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441 \u043D\u0430\u0447\u0438\u043D\u0430\u0435\u0442 \u043D\u0430\u0447\u0438\u043D\u0430\u0435\u0442 \u0441\u0432\u044F\u0449\u0435\u043D\u043D\u0443\u044E \u0441\u043B\u0443\u0436\u0431\u0443, \u0432 \u043A\u0430\u0447\u0435\u0441\u0442\u0432\u0435 \u0434\u043E\u043A\u0442\u0440\u0438\u043D\u0435\u0440\u043E (doctrinero) \u0432 \u0433\u043E\u0440\u043E\u0434\u0435 \u0421\u0430\u043D \u041F\u0435\u0434\u0440\u043E \u0434\u0435 \u043B\u0430 \u0425\u0443\u0435\u0440\u0442\u0430\u0441 \u0438 \u043F\u0440\u0438\u0431\u044B\u0432\u0430\u0435\u0442 \u043D\u0430 \u044D\u0442\u043E\u0439 \u0434\u043E\u043B\u0436\u043D\u043E\u0441\u0442\u0438 \u043F\u043E \u043A\u0440\u0430\u0439\u043D\u0435\u0439 \u043C\u0435\u0440\u0435 10 \u043B\u0435\u0442, \u0437\u0430 \u044D\u0442\u043E \u0432\u0440\u0435\u043C\u044F \u0435\u0433\u043E \u043F\u0440\u0438\u0432\u043E\u0434\u044F\u0442 \u0432 \u0421\u0430\u043D\u0442\u043E \u0422\u043E\u043C\u0430\u0441 \u0427\u0438\u0447\u0438\u043A\u0430\u0441\u0442\u0435\u043D\u043D\u0430\u043D\u0433\u043E (Santo Tom\u00E1s Chichicastenango, \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u043D\u0430\u044F \u043A\u0430\u043A Chuil\u00E1) \u0441 1701 \u043F\u043E 1703. \u0422\u0430\u043A\u0436\u0435 \u0441 1704 \u043F\u043E 1714 \u0441\u043B\u0443\u0436\u0438\u043B \u043F\u0440\u0438\u0445\u043E\u0434\u043D\u044B\u043C \u0441\u0432\u044F\u0449\u0435\u043D\u043D\u0438\u043A\u043E\u043C, \u0430 \u043D\u0430\u0447\u0438\u043D\u0430\u044F \u0441 1705 \u0442\u0430\u043A\u0436\u0435 \u0432\u0438\u043A\u0430\u0440\u0438\u0435\u043C \u0438 \u0433\u0435\u043D\u0435\u0440\u0430\u043B\u044C\u043D\u044B\u043C \u043F\u0440\u043E\u043F\u043E\u0432\u0435\u0434\u043D\u0438\u043A\u043E\u043C \u0433\u043E\u0440\u043E\u0434\u0430 \u0420\u0430\u0431\u0438\u043D\u0430\u043B\u044C. \u0412\u0440\u0435\u043C\u044F \u043F\u0440\u0435\u0431\u044B\u0432\u0430\u043D\u0438\u044F \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441\u0430 \u0432 \u0421\u0430\u043D\u0442\u043E \u0422\u043E\u043C\u0430\u0441 \u0427\u0438\u0447\u0438\u043A\u0430\u0441\u0442\u0435\u043D\u043D\u0430\u0433\u043E \u0441 1701 \u043F\u043E 1703 \u0432\u0435\u0440\u043E\u044F\u0442\u043D\u043E \u043E\u0442\u043D\u043E\u0441\u0438\u0442\u0441\u044F \u043A \u0435\u0433\u043E \u0440\u0430\u0431\u043E\u0442\u0435 \u043D\u0430\u0434 \u043A\u043E\u043F\u0438\u0440\u043E\u0432\u0430\u043D\u0438\u0435\u043C \u0438 \u043F\u0435\u0440\u0435\u0432\u043E\u0434\u043E\u043C \u041F\u043E\u043F\u043E\u043B\u044C-\u0412\u0443\u0445\u0430. \u041F\u043E\u0437\u0436\u0435, \u0432 1715-\u043C \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441 \u0432\u043A\u043B\u044E\u0447\u0438\u043B \u043E\u0434\u043D\u043E\u044F\u0437\u044B\u0447\u043D\u0443\u044E \u0440\u0435\u0434\u0430\u043A\u0446\u0438\u044E \u0442\u0435\u043A\u0441\u0442\u0430 \u0432 \u043A\u043D\u0438\u0433\u0443 (Historia de la provincia de San Vicente de Chiapa y Gvatemala). \u041E\u0442\u0435\u0446 \u0425\u0438\u043C\u0435\u043D\u0435\u0441 \u0438\u0437\u0432\u0435\u0441\u0442\u0435\u043D \u043A\u0430\u043A \u0430\u0432\u0442\u043E\u0440 \"Primera parte de el tesoro de las lengvas kakchiqvel, qviche y qutuhil\", \"Historia natural del Reino de Guatemala\"."@ru . . . "Fra Francisco Xim\u00E9nez OP (1666, \u00C9cija, Espanya - Guatemala, 1722) fou un frare dominic espanyol reconegut per la seva conservaci\u00F3 del Popol Vuh. El seu text, conservat en columnes paral\u00B7leles en quitx\u00E9 i en castell\u00E0, fou considerat com un llibre sagrat dels maies quan va ser descobert. Tanmateix, algunes investigacions posteriors han demostrat que Xim\u00E9nez va modificar la traducci\u00F3 d'alguns textos per facilitar la introducci\u00F3 de la doctrina cristiana entre els ind\u00EDgenes de Guatemala."@ca . . . . . "Francisco Xim\u00E9nez (* 23. November 1666 in Sevilla; \u2020 1721) war ein spanischer Dominikaner und Historiker. In Sevilla geboren, kam er 1687 in Guatemala (damals Teil des Vizek\u00F6nigreiches Neuspanien) an. Er erlernte daraufhin die Maya-Sprachen Quich\u00E9, Kakchikel und Tzutuhil. W\u00E4hrend eines Aufenthaltes in Chichicastenango im Jahr 1702 wurde er von einer Gruppe ortsans\u00E4ssiger Indianer \u00FCber die Existenz eines heiligen Buches der Quich\u00E9, des Popol Vuh, unterrichtet, das sich unter dem Altar des Tempels von Chichicastenango befand. Anstatt das Buch zu zerst\u00F6ren, entschloss er sich, es ins Spanische zu \u00FCbersetzen, um es der Nachwelt zu erhalten."@de . . "Francisco Xim\u00E9nez"@ca . . "Francisco Xim\u00E9nez est un pr\u00EAtre catholique espagnol, n\u00E9 en 1666 et mort en 1722. Il est c\u00E9l\u00E8bre pour sa traduction de Popol Vuh. Il arrive au Guatemala en 1688 et est pr\u00EAtre dans plusieurs paroisses parmi les quich\u00E9s : Chichicastenango, Rabinal, Sacapulas, etc. Il traduit le livre sacr\u00E9 des quich\u00E9s, Popol Vuh, en castillan. Il r\u00E9dige aussi des \u00E9tudes sur les langues locales dont Gram\u00E1tica de las lengues quich\u00E9, cakchiquel y Tzutujil et Tesoro de las tres lengues."@fr . . . . .