. . . . . "La revuelta de Horea, Clo\u0219ca y Cri\u0219an (en rumano, R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an) de 1784, fue un importante acto de revuelta del campesinado siervo en Transilvania contra las restricciones feudales a las que estaba sujeto. Participaron siervos rumanos y h\u00FAngaros, sajones de los dominios de los nobles y del estado, mineros de los montes Apuseni y de las minas de Maramure\u0219, artesanos, sacerdotes, etc. El levantamiento puso en duda el estatus de los rumanos tolerados en la Transilvania imperial, lo que tambi\u00E9n le dio un car\u00E1cter nacional. Estall\u00F3 el 2 de noviembre de 1784 en el pueblo de , Hunedoara, y termin\u00F3 a finales de diciembre de 1784, cuando Horea y Clo\u0219ca fueron capturados por las autoridades."@es . . "Ribelo de Horea, Closca kaj Crisan"@eo . . . . . "\u0412\u043E\u0441\u0441\u0442\u0430\u043D\u0438\u0435 \u0425\u043E\u0440\u0438\u0438, \u041A\u043B\u043E\u0448\u043A\u0438 \u0438 \u041A\u0440\u0438\u0448\u0430\u043D\u0430 (\u0440\u0443\u043C. R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an), \u0432 \u043E\u0444\u0438\u0446\u0438\u0430\u043B\u044C\u043D\u043E\u0439 \u0438\u0441\u0442\u043E\u0440\u0438\u043E\u0433\u0440\u0430\u0444\u0438\u0438 \u043D\u0435\u043A\u043E\u0442\u043E\u0440\u044B\u0445 \u0441\u0442\u0440\u0430\u043D (\u043D\u0430\u043F\u0440\u0438\u043C\u0435\u0440, \u0421\u0421\u0421\u0420) \u0422\u0440\u0430\u043D\u0441\u0438\u043B\u044C\u0432\u0430\u043D\u0441\u043A\u043E\u0435 \u043A\u0440\u0435\u0441\u0442\u044C\u044F\u043D\u0441\u043A\u043E\u0435 \u0432\u043E\u0441\u0441\u0442\u0430\u043D\u0438\u0435 1784 \u0433\u043E\u0434\u0430 \u2014 \u043A\u0440\u0443\u043F\u043D\u043E\u0435 \u0432\u043E\u043E\u0440\u0443\u0436\u0451\u043D\u043D\u043E\u0435 \u0432\u044B\u0441\u0442\u0443\u043F\u043B\u0435\u043D\u0438\u0435 \u043A\u0440\u0435\u043F\u043E\u0441\u0442\u043D\u044B\u0445 \u043A\u0440\u0435\u0441\u0442\u044C\u044F\u043D \u0422\u0440\u0430\u043D\u0441\u0438\u043B\u044C\u0432\u0430\u043D\u0438\u0438 \u043F\u043E\u0434 \u0440\u0443\u043A\u043E\u0432\u043E\u0434\u0441\u0442\u0432\u043E\u043C \u0425\u043E\u0440\u0438\u0438 (\u043D\u0430\u0441\u0442\u043E\u044F\u0449\u0435\u0435 \u0438\u043C\u044F \u0412\u0430\u0441\u0438\u043B\u0435 \u0423\u0440\u0441\u0443 \u041D\u0438\u043A\u043E\u043B\u0430), \u041A\u043B\u043E\u0448\u043A\u0438 (\u0418\u043E\u043D \u041E\u0440\u0433\u044D) \u0438 \u041A\u0440\u0438\u0448\u0430\u043D\u0430 (\u041C\u0430\u0440\u043A\u0443 \u0414\u0436\u0443\u0440\u0434\u0436\u0443) \u043F\u0440\u043E\u0442\u0438\u0432 \u0432\u043B\u0430\u0441\u0442\u0435\u0439 \u0410\u0432\u0441\u0442\u0440\u0438\u0438."@ru . "Powstanie ch\u0142opskie w Siedmiogrodzie (tak\u017Ce Powstanie Horei, Clo\u0219ki i Cri\u0219ana) \u2013 antyfeudalna rebelia ch\u0142opska w latach 1784-1785 w konsekwencji kt\u00F3rej w 1785 roku cesarz og\u0142osi\u0142 zniesienie podda\u0144stwa (jednak z licznymi ograniczeniami). Na czele powstania stan\u0119\u0142o trzech ch\u0142op\u00F3w: Vasile Ursu Nicola (Horea), Ion Oarg\u0103 (Clo\u0219ca) i Marcu Giurgiu (Cri\u0219an).W pa\u017Adzierniku roku 1784 oddzia\u0142 6000 ch\u0142op\u00F3w z Siedmiogrodu pod przyw\u00F3dztwem Horei uda\u0142 si\u0119 do miejscowo\u015Bci Alba Julia, gdzie zamierza\u0142 pozyska\u0107 bro\u0144 potrzebn\u0105 do walki z Turkami po stronie cesarza J\u00F3zefa II. Dnia 1 listopada ch\u0142opi zostali jednak zaatakowani przez si\u0142y lokalnych w\u0142adz, co sta\u0142o si\u0119 zal\u0105\u017Ckiem wybuchu powstania w ca\u0142ym Siedmiogrodzie. Na targu w Brad Cri\u0219an zapowiedzia\u0142 og\u0142oszenie rozporz\u0105dze\u0144 cesarza, kt\u00F3re rzekomo uzyska\u0142 Horea. Nast\u0119pnie w cerkwi w Mesteac\u0103n poinformowa\u0142 ch\u0142op\u00F3w, \u017Ce cesarz ograniczy\u0142 pa\u0144szczyzn\u0119 do jednego dnia w tygodniu. Ca\u0142kowite zwolnienie z pa\u0144szczyzny mieli uzyska\u0107 ch\u0142opi kt\u00F3rzy zaci\u0105gn\u0105 si\u0119 do wojska. Podj\u0119ta pr\u00F3ba aresztowania Cri\u0219ana nie powiod\u0142a si\u0119, bowiem ch\u0142opi pobili i rozbroili \u017Co\u0142nierzy. Drugiego listopada 1784 roku Cri\u0219an wezwa\u0142 zgromadzonych w cerkwi ch\u0142op\u00F3w do uzbrojenia si\u0119 i zaatakowania szlachty. Nast\u0119pnego dnia powsta\u0144cy zaj\u0119ci miejscowo\u015B\u0107 Ribi\u021Ba a kolejnego Baia de Cri\u0219. Atakowali dwory, ko\u015Bcio\u0142a katolickie i protestanckie, palili wykazy swych powinno\u015Bci i d\u0142ug\u00F3w. Zniszczeniu uleg\u0142y 132 zamki. Niekiedy przedstawicieli szlachty zmuszali do przej\u015Bcia na prawos\u0142awie, lub przebierali w ch\u0142opsk\u0105 odzie\u017C i zmuszali do wykonywania prac pa\u0144szczy\u017Anianych. W wyniku walk rebelianci zaj\u0119li kilka miasteczek, domagaj\u0105c si\u0119 zniesienia pa\u0144szczyzny, podzia\u0142u maj\u0105tk\u00F3w ziemskich i zniesienia stanu szlacheckiego. Dosz\u0142o do krwawych walk ze szlacht\u0105, kt\u00F3ra dopuszcza\u0142a si\u0119 licznych okrucie\u0144stw. Dnia 7 grudnia powsta\u0144cy ponie\u015Bli kl\u0119sk\u0119 w bitwie pod Mih\u0103ileni. Po tej pora\u017Cce wojska rz\u0105dowe po kolei likwidowa\u0142y kolejne oddzia\u0142y powsta\u0144cze. Dnia 14 grudnia Horea uciek\u0142 w g\u00F3ry, gdzie po dw\u00F3ch tygodniach zosta\u0142 pojmany podobnie jak Clo\u0219ca i Cri\u0219an. Crisan w obawie przed ka\u017Ani\u0105 pope\u0142ni\u0142 w wi\u0119zieniu samob\u00F3jstwo, natomiast Horea i Clo\u0219ca 28 lutego 1785 roku w czasie publicznej egzekucji zostali straceni przez \u0142amanie ko\u0142em i \u0107wiartowanie. Ten wyrok wydany przez komisarza kr\u00F3lewskiego Anatola Jankovicha wywo\u0142a\u0142 oburzenie szlachty, dlatego \u017Ce skazani na tortur\u0119 \u0142amania ko\u0142em i \u015Bmier\u0107 zostali tylko trzej przyw\u00F3dcy powstania, natomiast pozostali ch\u0142opi uczestnicz\u0105cy w rebelii zostali u\u0142askawieni. Pomimo kl\u0119ski powstania, ch\u0142opi uzyskali szereg ulg ze strony w\u0142adz. Konsekwencj\u0105 powsta\u0144 ch\u0142op\u00F3w czeskich (1775) i rumu\u0144skich (1784) by\u0142o cesarskie zarz\u0105dzenie znosz\u0105ce podda\u0144stwo (1785). Cesarz J\u00F3zef II Habsburg \u0142agodz\u0105c ucisk feudalny w Siedmiogrodzie przyzna\u0142 ch\u0142opom prawo odej\u015Bcia, rozporz\u0105dzania maj\u0105tkiem ruchomym oraz zawierania zwi\u0105zk\u00F3w ma\u0142\u017Ce\u0144skich bez zgody feuda\u0142a. Dominik Teleki oceni\u0142, \u017Ce jednym z g\u0142\u00F3wnych powod\u00F3w buntu by\u0142o bezprawne post\u0119powanie szlachty wobec ch\u0142op\u00F3w."@pl . "1326458"^^ . . . . . . . . "R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an"@en . . . . . . . . . . . "Horea-Aufstand in Siebenb\u00FCrgen 1784"@de . . . . "9404"^^ . . . . . . "Powstanie ch\u0142opskie w Siedmiogrodzie"@pl . "La R\u00E9volution transylvaine de 1784 est une manifestation de la renaissance culturelle roumaine, accompagn\u00E9e de revendications sociales et d\u00E9bouchant sur des combats. Une r\u00E9pression suivit, mais aussi des r\u00E9formes, de la paysannerie serve, des m\u00E9tayers, des mineurs de fond et de la petite bourgeoisie de Transylvanie, alors partie de l'Empire d'Autriche. Ce mouvement a \u00E9t\u00E9 une source d'inspiration et une motivation pour un texte, le Supplex libellus valachorum, r\u00E9dig\u00E9 par les lettr\u00E9s roumains de Transylvanie en 1791-1792. Commenc\u00E9e dans la r\u00E9gion de Z\u0103rand, le 2 novembre 1784, la r\u00E9volution s'\u00E9tendit bient\u00F4t parmi les monts du Bihor. Les principales dol\u00E9ances des insurg\u00E9s portaient sur l'abolition du servage, et sur le manque d'\u00E9galit\u00E9 de droits politiques entre les Roumains et les autres gr"@fr . "Transilvania ribelo de 1784, anka\u016D konata kiel la Ribelo de Horea (ribelestro), Clo\u0219ca kaj Cri\u0219an estis grava transilvania insurekcio kontra\u016D fe\u016Dda ekspluatado al kiu \u011Di estis submetita. \u011Cin partoprenis servutuloj de rumanaj, hungaraj kaj saksaj nobeloj kaj en \u011Di partoprenis kamparanoj, ministoj en la Okcidentaj Montoj (Mun\u021Bii Apuseni) kaj Maramure\u015F, metiistoj, pastroj ktp. La ribelo levis la statuson de tolerataj imperiaj rumanoj en Transilvanio, kio donis al ili la nacian karakteron. La ribelo eksplodis la 1an de novembro 1784 en la vila\u011Do Curechiu Hunedoara kaj da\u016Dris \u011Dis la fino de decembro 1784, kiam Horia kaj Clo\u0219ca estis kaptitaj de la a\u016Dtoritatoj."@eo . . . "The Revolt of Horea, Clo\u0219ca and Cri\u0219an (Romanian: R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an; 31 October \u2013 14 December, 1784) began in the Metaliferi Mountains, Transylvania, but it soon spread throughout all Transylvania and the Apuseni Mountains. The leaders were Horea (Vasile Ursu Nicola, 1731\u20131785), Clo\u0219ca and Cri\u0219an ."@en . . . . . . "Transilvania ribelo de 1784, anka\u016D konata kiel la Ribelo de Horea (ribelestro), Clo\u0219ca kaj Cri\u0219an estis grava transilvania insurekcio kontra\u016D fe\u016Dda ekspluatado al kiu \u011Di estis submetita. \u011Cin partoprenis servutuloj de rumanaj, hungaraj kaj saksaj nobeloj kaj en \u011Di partoprenis kamparanoj, ministoj en la Okcidentaj Montoj (Mun\u021Bii Apuseni) kaj Maramure\u015F, metiistoj, pastroj ktp. La ribelo levis la statuson de tolerataj imperiaj rumanoj en Transilvanio, kio donis al ili la nacian karakteron. La ribelo eksplodis la 1an de novembro 1784 en la vila\u011Do Curechiu Hunedoara kaj da\u016Dris \u011Dis la fino de decembro 1784, kiam Horia kaj Clo\u0219ca estis kaptitaj de la a\u016Dtoritatoj."@eo . . . "Revolt of Horea, Clo\u0219ca and Cri\u0219an"@en . . "\u0412\u043E\u0441\u0441\u0442\u0430\u043D\u0438\u0435 \u0425\u043E\u0440\u0438\u0438, \u041A\u043B\u043E\u0448\u043A\u0438 \u0438 \u041A\u0440\u0438\u0448\u0430\u043D\u0430 (\u0440\u0443\u043C. R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an), \u0432 \u043E\u0444\u0438\u0446\u0438\u0430\u043B\u044C\u043D\u043E\u0439 \u0438\u0441\u0442\u043E\u0440\u0438\u043E\u0433\u0440\u0430\u0444\u0438\u0438 \u043D\u0435\u043A\u043E\u0442\u043E\u0440\u044B\u0445 \u0441\u0442\u0440\u0430\u043D (\u043D\u0430\u043F\u0440\u0438\u043C\u0435\u0440, \u0421\u0421\u0421\u0420) \u0422\u0440\u0430\u043D\u0441\u0438\u043B\u044C\u0432\u0430\u043D\u0441\u043A\u043E\u0435 \u043A\u0440\u0435\u0441\u0442\u044C\u044F\u043D\u0441\u043A\u043E\u0435 \u0432\u043E\u0441\u0441\u0442\u0430\u043D\u0438\u0435 1784 \u0433\u043E\u0434\u0430 \u2014 \u043A\u0440\u0443\u043F\u043D\u043E\u0435 \u0432\u043E\u043E\u0440\u0443\u0436\u0451\u043D\u043D\u043E\u0435 \u0432\u044B\u0441\u0442\u0443\u043F\u043B\u0435\u043D\u0438\u0435 \u043A\u0440\u0435\u043F\u043E\u0441\u0442\u043D\u044B\u0445 \u043A\u0440\u0435\u0441\u0442\u044C\u044F\u043D \u0422\u0440\u0430\u043D\u0441\u0438\u043B\u044C\u0432\u0430\u043D\u0438\u0438 \u043F\u043E\u0434 \u0440\u0443\u043A\u043E\u0432\u043E\u0434\u0441\u0442\u0432\u043E\u043C \u0425\u043E\u0440\u0438\u0438 (\u043D\u0430\u0441\u0442\u043E\u044F\u0449\u0435\u0435 \u0438\u043C\u044F \u0412\u0430\u0441\u0438\u043B\u0435 \u0423\u0440\u0441\u0443 \u041D\u0438\u043A\u043E\u043B\u0430), \u041A\u043B\u043E\u0448\u043A\u0438 (\u0418\u043E\u043D \u041E\u0440\u0433\u044D) \u0438 \u041A\u0440\u0438\u0448\u0430\u043D\u0430 (\u041C\u0430\u0440\u043A\u0443 \u0414\u0436\u0443\u0440\u0434\u0436\u0443) \u043F\u0440\u043E\u0442\u0438\u0432 \u0432\u043B\u0430\u0441\u0442\u0435\u0439 \u0410\u0432\u0441\u0442\u0440\u0438\u0438."@ru . . . . . . "1124193800"^^ . . . . "Powstanie ch\u0142opskie w Siedmiogrodzie (tak\u017Ce Powstanie Horei, Clo\u0219ki i Cri\u0219ana) \u2013 antyfeudalna rebelia ch\u0142opska w latach 1784-1785 w konsekwencji kt\u00F3rej w 1785 roku cesarz og\u0142osi\u0142 zniesienie podda\u0144stwa (jednak z licznymi ograniczeniami). Pomimo kl\u0119ski powstania, ch\u0142opi uzyskali szereg ulg ze strony w\u0142adz."@pl . . . . . "La revuelta de Horea, Clo\u0219ca y Cri\u0219an (en rumano, R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an) de 1784, fue un importante acto de revuelta del campesinado siervo en Transilvania contra las restricciones feudales a las que estaba sujeto. Participaron siervos rumanos y h\u00FAngaros, sajones de los dominios de los nobles y del estado, mineros de los montes Apuseni y de las minas de Maramure\u0219, artesanos, sacerdotes, etc. El levantamiento puso en duda el estatus de los rumanos tolerados en la Transilvania imperial, lo que tambi\u00E9n le dio un car\u00E1cter nacional. Estall\u00F3 el 2 de noviembre de 1784 en el pueblo de , Hunedoara, y termin\u00F3 a finales de diciembre de 1784, cuando Horea y Clo\u0219ca fueron capturados por las autoridades."@es . "The Revolt of Horea, Clo\u0219ca and Cri\u0219an (Romanian: R\u0103scoala lui Horea, Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an; 31 October \u2013 14 December, 1784) began in the Metaliferi Mountains, Transylvania, but it soon spread throughout all Transylvania and the Apuseni Mountains. The leaders were Horea (Vasile Ursu Nicola, 1731\u20131785), Clo\u0219ca and Cri\u0219an ."@en . "\u0412\u043E\u0441\u0441\u0442\u0430\u043D\u0438\u0435 \u0425\u043E\u0440\u0438\u0438, \u041A\u043B\u043E\u0448\u043A\u0438 \u0438 \u041A\u0440\u0438\u0448\u0430\u043D\u0430"@ru . . . "Der Horea-Aufstand (auch: Aufstand von Horea, Clo\u0219ca und Cri\u0219an) war eine Erhebung leibeigener, meist rum\u00E4nischer Bauern in Siebenb\u00FCrgen Ende 1784. Er erregte zu seiner Zeit \u2013 wenige Jahre vor Ausbruch der Franz\u00F6sischen Revolution \u2013 Aufsehen in ganz Europa."@de . . . . . . . . "La rivolta di Horea, Clo\u0219ca e Cri\u0219an (in romeno R\u0103scoala lui Horea Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an) del 1784 fu una importante ribellione transilvana dei servi della gleba in opposizione ai vincoli feudali a cui si trovavano sottoposti."@it . "La rivolta di Horea, Clo\u0219ca e Cri\u0219an (in romeno R\u0103scoala lui Horea Clo\u0219ca \u0219i Cri\u0219an) del 1784 fu una importante ribellione transilvana dei servi della gleba in opposizione ai vincoli feudali a cui si trovavano sottoposti."@it . . . . "Revuelta de Horea, Clo\u0219ca y Cri\u0219an"@es . . . . . . . . . . . "Der Horea-Aufstand (auch: Aufstand von Horea, Clo\u0219ca und Cri\u0219an) war eine Erhebung leibeigener, meist rum\u00E4nischer Bauern in Siebenb\u00FCrgen Ende 1784. Er erregte zu seiner Zeit \u2013 wenige Jahre vor Ausbruch der Franz\u00F6sischen Revolution \u2013 Aufsehen in ganz Europa."@de . . . . "February 2013"@en . . "R\u00E9volution transylvaine de 1784"@fr . . . . . . . . . . "La R\u00E9volution transylvaine de 1784 est une manifestation de la renaissance culturelle roumaine, accompagn\u00E9e de revendications sociales et d\u00E9bouchant sur des combats. Une r\u00E9pression suivit, mais aussi des r\u00E9formes, de la paysannerie serve, des m\u00E9tayers, des mineurs de fond et de la petite bourgeoisie de Transylvanie, alors partie de l'Empire d'Autriche. Ce mouvement a \u00E9t\u00E9 une source d'inspiration et une motivation pour un texte, le Supplex libellus valachorum, r\u00E9dig\u00E9 par les lettr\u00E9s roumains de Transylvanie en 1791-1792. Commenc\u00E9e dans la r\u00E9gion de Z\u0103rand, le 2 novembre 1784, la r\u00E9volution s'\u00E9tendit bient\u00F4t parmi les monts du Bihor. Les principales dol\u00E9ances des insurg\u00E9s portaient sur l'abolition du servage, et sur le manque d'\u00E9galit\u00E9 de droits politiques entre les Roumains et les autres groupes ethno-linguistiques de Transylvanie (Saxons, Magyars, Sicules). Les chefs de la r\u00E9volution sur le terrain \u00E9taient Horea (Vasile Ursu Nicola, n\u00E9 en 1731), Clo\u0219ca (Ion Oarg\u0103, n\u00E9 en 1747) et Cri\u0219an (Marcu Giurgiu, n\u00E9 en 1733). La r\u00E9volution prit fin le 28 f\u00E9vrier 1785 \u00E0 Dealul Furcilor (la colline des fourches), \u00E0 Alba Iulia et les chefs furent ult\u00E9rieurement captur\u00E9s. Horea et Clo\u0219ca furent supplici\u00E9s sur la roue, Cri\u0219an se pendit, la nuit pr\u00E9c\u00E9dant l'ex\u00E9cution."@fr . . "Rivolta di Horea, Clo\u0219ca e Cri\u0219an"@it . . . .