| rdfs:comment
| - The ideas of 19th-century German philosophers Max Stirner and Friedrich Nietzsche have often been compared and many authors have discussed apparent similarities in their writings, sometimes raising the question of influences. In Germany, during the early years of Nietzsche's emergence as a well-known figure the only thinker discussed in connection with his ideas more often than Stirner was Arthur Schopenhauer. It is certain that Nietzsche read about Stirner's book The Ego and Its Own (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), which was mentioned in Friedrich Albert Lange's History of Materialism and Critique of its Present Importance (1866) and Eduard von Hartmann's Philosophy of the Unconscious (1869), both of which young Nietzsche knew very well. However, there is no irrefutable indication t (en)
- Relacja między Fryderykiem Nietzsche a Maxem Stirnerem była często poruszana, a wielu autorów omawiało w swoich pracach pozorne podobieństwa, czasami poruszając kwestię wpływów. W Niemczech, w pierwszych latach od pojawienia się Nietzschego, częściej dyskutowano o powiązaniach jego myśli z Arthurem Schopenhauerem niż Stirnerem. Jest pewne, że Nietzsche czytał o książce Stirnera Jedyny i jego własność (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), o której wspomina Friedrich Albert Lange w Historii materializmu i krytyce jego znaczenia dla teraźniejszości (1866) oraz Eduard von Hartmann w Filozofii nieświadomości (1869), obie książki młody Nietzsche znał zresztą bardzo dobrze. Nie ma jednak niepodważalnych dowodów, aby faktycznie ją przeczytał, ponieważ nie ma wzmianki o Stirnerze nigdzie w jego pu (pl)
- De ideeën van de 19e-eeuwse Duitse filosofen Max Stirner en Friedrich Nietzsche zijn vaak met elkaar vergeleken en veel schrijvers hebben ogenschijnlijke overeenkomsten in hun geschriften bediscussieerd, waarbij soms de vraag rees of er van beïnvloeding sprake was geweest. Tijdens de eerste jaren van de periode waarin Nietzsche een bekende verschijning werd, was in Duitsland Arthur Schopenhauer de enige denker die nog vaker dan Stirner met zijn ideeën in verband gebracht werd. Het staat vast dat Nietzsche iets gelezen had over Stirners boek De Enige en zijn Eigendom (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), dat was vermeld in Geschichte des Materialismus (1866) en in Eduard von Hartmanns Philosophie des Unbewußten (1869), die de jonge Nietzsche allebei heel goed kende. Er bestaat echter geen (nl)
|
| has abstract
| - The ideas of 19th-century German philosophers Max Stirner and Friedrich Nietzsche have often been compared and many authors have discussed apparent similarities in their writings, sometimes raising the question of influences. In Germany, during the early years of Nietzsche's emergence as a well-known figure the only thinker discussed in connection with his ideas more often than Stirner was Arthur Schopenhauer. It is certain that Nietzsche read about Stirner's book The Ego and Its Own (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), which was mentioned in Friedrich Albert Lange's History of Materialism and Critique of its Present Importance (1866) and Eduard von Hartmann's Philosophy of the Unconscious (1869), both of which young Nietzsche knew very well. However, there is no irrefutable indication that he actually read it as no mention of Stirner is known to exist anywhere in Nietzsche's publications, papers or correspondence. Yet as soon as Nietzsche's work began to reach a wider audience, the question of whether or not he owed a debt of influence to Stirner was raised. As early as 1891 (while Nietzsche was still alive, though incapacitated by mental illness), Eduard von Hartmann went so far as to suggest that he had plagiarized Stirner. By the turn of the century, the belief that Nietzsche had been influenced by Stirner was so widespread that it became something of a commonplace, at least in Germany, prompting one observer to note in 1907 that "Stirner's influence in modern Germany has assumed astonishing proportions, and moves in general parallel with that of Nietzsche. The two thinkers are regarded as exponents of essentially the same philosophy". Nevertheless, from the very beginning of what was characterized as "great debate" regarding Stirner's possible influence on Nietzsche—positive or negative—serious problems with the idea were noted. By the middle of the 20th century, if Stirner was mentioned at all in works on Nietzsche, the idea of influence was often dismissed outright or abandoned as unanswerable. However, the idea that Nietzsche was influenced in some way by Stirner continues to attract a significant minority, perhaps because it seems necessary to explain in some reasonable fashion the often-noted (though arguably superficial) similarities in their writings. In any case, the most significant problems with the theory of possible Stirner influence on Nietzsche are not limited to the difficulty in establishing whether the one man knew of or read the other. They also consist in establishing precisely how and why Stirner in particular might have been a meaningful influence on a man as widely read as Nietzsche. (en)
- De ideeën van de 19e-eeuwse Duitse filosofen Max Stirner en Friedrich Nietzsche zijn vaak met elkaar vergeleken en veel schrijvers hebben ogenschijnlijke overeenkomsten in hun geschriften bediscussieerd, waarbij soms de vraag rees of er van beïnvloeding sprake was geweest. Tijdens de eerste jaren van de periode waarin Nietzsche een bekende verschijning werd, was in Duitsland Arthur Schopenhauer de enige denker die nog vaker dan Stirner met zijn ideeën in verband gebracht werd. Het staat vast dat Nietzsche iets gelezen had over Stirners boek De Enige en zijn Eigendom (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), dat was vermeld in Geschichte des Materialismus (1866) en in Eduard von Hartmanns Philosophie des Unbewußten (1869), die de jonge Nietzsche allebei heel goed kende. Er bestaat echter geen onbetwistbare aanwijzing dat hij het echt gelezen heeft, terwijl voor zover bekend ook nergens in de Nietzsches publicaties, geschriften of briefwisseling de naam Stirner wordt vermeld. Toch rees, zogauw Nietzsches werk een groter publiek begon te bereiken, de vraag of hij al dan niet door Stirner was beïnvloed. Al in 1891 (toen Nietzsche nog wel in leven, maar ten gevolge van een geestesziekte uitgeschakeld was) ging Eduard von Hartmann zover dat hij suggereerde dat hij plagiaat had gepleegd op Stirner. Rond de eeuwwisseling was het geloof dat Nietzsche beïnvloed was door Stirner zo wijdverbreid, dat het haast een gemeenplaats werd, tenminste in Duitsland. Dat was voor een van de waarnemers aanleiding om in 1907 op te merken, dat “Stirners invloed in het huidige Duitsland verbijsterende afmetingen heeft aangenomen en over het algemeen vergelijkbaar is met die van Nietzsche. De twee denkers worden gezien als vertegenwoordigers van in wezen dezelfde filosofie.” Meteen al aan het begin van wat werd beschreven als de “grote controverse” over Stirners mogelijke invloed — positief of negatief — op Nietzsche, bleken er ernstige problemen over het idee te bestaan. Rond het midden van de 20e eeuw werd het idee van beïnvloeding vaak volledig van de hand gewezen of als onbeantwoordbaar terzijde geschoven. Het idee dat Nietzsche op een of andere manier door Stirner beïnvloed was, blijft echter voor een beduidende minderheid een aantrekkelijk idee, misschien omdat het nodig lijkt op een redelijke manier de vaak opgemerkte (hoewel aantoonbaar oppervlakkige) overeenkomsten in hun geschriften te verklaren. De meest in het oog springende problemen met de theorie van de mogelijke invloed van Stirner op Nietzsche, zijn niet beperkt tot het vaststellen dat de een de ander kende of las. Ze bestaan ook uit het precies vaststellen hoe en waarom nu net Stirner een belangrijke invloed zou hebben kunnen gehad op iemand die zo uitgebreid werd gelezen als Nietzsche. (nl)
- Relacja między Fryderykiem Nietzsche a Maxem Stirnerem była często poruszana, a wielu autorów omawiało w swoich pracach pozorne podobieństwa, czasami poruszając kwestię wpływów. W Niemczech, w pierwszych latach od pojawienia się Nietzschego, częściej dyskutowano o powiązaniach jego myśli z Arthurem Schopenhauerem niż Stirnerem. Jest pewne, że Nietzsche czytał o książce Stirnera Jedyny i jego własność (Der Einzige und sein Eigentum, 1845), o której wspomina Friedrich Albert Lange w Historii materializmu i krytyce jego znaczenia dla teraźniejszości (1866) oraz Eduard von Hartmann w Filozofii nieświadomości (1869), obie książki młody Nietzsche znał zresztą bardzo dobrze. Nie ma jednak niepodważalnych dowodów, aby faktycznie ją przeczytał, ponieważ nie ma wzmianki o Stirnerze nigdzie w jego publikacjach, gazetach czy korespondencji. Jednak gdy tylko dzieło Nietzschego zaczęło docierać do szerszej publiczności, pojawiło się pytanie, czy rzeczywiście był pod wpływem Stirnera. Już w 1891 (gdy Nietzsche jeszcze żył, choć był niezdolny do pracy z powodu choroby psychicznej) Eduard von Hartmann posunął się nawet do sugestii, że dokonał plagiatu od Stirnera. Na przełomie wieków przekonanie, że Stirner miał wpływ na Nietzschego, było tak rozpowszechnione, że stało się czymś oczywistym, przynajmniej w Niemczech. Skłoniło to jednego z obserwatorów do odnotowania w 1907, że „wpływ Stirnera we współczesne Niemcy przybrał zadziwiające rozmiary i był równoległy do wpływów Nietzsche. Uważa się, że tych dwóch myślicieli reprezentuje zasadniczo tę samą filozofię”. Niemniej jednak od samego początku tego, co określano jako „wielką debatę” dotyczącą możliwego wpływu Stirnera na Nietzschego – pozytywnego lub negatywnego – odnotowano poważne problemy z tą ideą. W połowie XX wieku, jeśli Stirner byłby w ogóle wspomniany w pracach o Nietzsche, jego wpływy były często odrzucane lub uznawane jako niemożliwe do uzasadnienia. Jednak idea, że Nietzsche był w jakiś sposób pod wpływem Stirnera, nadal przyciąga, być może dlatego, że wydaje się koniecznym często zauważanych (choć prawdopodobnie powierzchownych) podobieństw w ich dziełach. W każdym razie najbardziej znaczące problemy z możliwym wpływem Stirnera na Nietzschego, nie ograniczają się do trudności w ustaleniu, czy Fryderyk wiedział, czy czytał o Maxie. Polegają również na dokładnym ustaleniu, w jaki sposób i dlaczego szczególnie Stirner mógł mieć znaczący wpływ na Nietzsche. (pl)
|
![[RDF Data]](/fct/images/sw-rdf-blue.png)
![[cxml]](/fct/images/cxml_doc.png)
![[csv]](/fct/images/csv_doc.png)
![[text]](/fct/images/ntriples_doc.png)
![[turtle]](/fct/images/n3turtle_doc.png)
![[ld+json]](/fct/images/jsonld_doc.png)
![[rdf+json]](/fct/images/json_doc.png)
![[rdf+xml]](/fct/images/xml_doc.png)
![[atom+xml]](/fct/images/atom_doc.png)
![[html]](/fct/images/html_doc.png)
